دندانها بعنوان یکی از صدرنشین‌های اعضای پرکار بدن هستند. بدون دندان خوردن غذاها تقریبا نا ممکن است و ظاهر فرد هم بدون دندان زشت خواهد بود. با این وجود این اعضای مهم و سخت بدن، در صورت عدم رعایت بهداشت دچار پوسیدگی خواهند شد. یکی از درمان‌های فوری برای دندان‌های پوسیده، پر کردن دندان است. آیا شما تا کنون تجربه‌ِ آن را داشته‌اید؟ بهتر است که قبل از پر کردن دندان توسط دندانپزشک، بیمار اطلاعاتی از پرکننده های دندان سیاه و سفید داشته باشد. تفاوت آن ها را بداند تا پس از تصمیم گیری در مورد پر کردن دندان با هرکدام از مواد، درک بهتری از نوع درمان خود داشته باشد. در این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات جامعی در مورد پر کردن دندان داشته باشید. (این محتوای مفید را هم دنبال کنید: درباره دندان درد کودکان بیشتر بدانیم)
فهرست مطالب
- چرایی نیاز به انجام ترمیم دندان
- علائم پوسیدگی دندان
- انواع مواد مورد استفاده برای پر کردن دندانها
- مراحل پر کردن دندانها
- مراقبتهای بعد از پر کردن
- نشانه‌های بلند بودن پایه پر کننده دندان
- عوض کردن پرکردگی دندان
- عوامل موثر بر هزینه پر کردن دندان
- سخن پایانی
- سوالات متداول
چرایی نیاز به انجام ترمیم دندان
زمانی که بافت نرم دندان یعنی همان پالپ دچار آسیب میشود (که معمولا میمیرد)، دندان نیز دچار پوسیدگی میشود. ما طی فرآیند پر کردن دندانها به دنبال از بین بردن آن بافت پوسیده و جایگزین کردن آن با مواد پر کننده هستیم. با این کار استحکام دندان حفظ خواهد شد. میتوان در فرآیند جویدن، هضم و گوارش غذا، روی آن حساب کرد.
علائم پوسیدگی دندان
- درد خفیف تا شدید دندان حین جویدن مواد غذایی
- متورم شدن لثه ها دقیقا در اطراف دندانی که دچار پوسیدگی شده است.
- احتمال دیدن علائم عفونت در اطراف همان دندان
- متورم شدن بخش هایی از صورت که رو یا اطراف دندان پوسیده است.
- تیره شدن و معمولا سیاه شدن دندان مورد بحث
انواع مواد مورد استفاده برای پر کردن دندانها
برای پر کردن دندان مواد مختلفی وجود دارد که با توجه به شرایط می توان از هر کدام از آن ها استفاده کرد. در ادامه انواع مواد مختلف را معرفی می کنیم: (برای مطالعه بیشتر: نکته‌های مراقبتی لازم برای دندان مصنوعی)
- آمالگام: این ماده از مواد قدیمی برای پر کردن دندان به شمار می آید. آمالگام با داشتن رنگ نقره ای به راحتی از سایر مواد شناخته می شود. امروزه پزشکان از این ماده به دلیل وجود جیوه در ساختار آن که ماده ای سمی است و می تواند برای سلامتی مضر باشد،کمتر استفاده می کنند.
- سرامیک: این ماده نسبت به دو ماده قبلی به دندان نمی چسبد. سرامیک به دلیل شباهت به دندان طبیعی برای پرکردن دندان گزینه ی مناسبی است. در هنگام پر کردن دندان با سرامیک به دلیل حجیم بودن آن باید مقدار بیشتری از قسمت دندان سالم را تراشید. سرامیک نسبت به کامپوزیت و آمالگام گران تر است.
- کامپوزیت: ظاهر کامپوزیت ها مانند دندان طبیعی است و هنگام استفاده از آن نیازی به تراشیدن قسمت سالم برای چسباندن به دندان نیست. این ماده به دلیل این که دچار خوردگی نمی شود می تواند گزینه ی مناسبی برای پر کردن باشد. این روش برای رفع پوسیدگی های کوچک مناسب است. به دلیل هزینه ی بالاتر نسبت به آمالگام برای رفع پوسیدگی های بزرگ مناسب نیست.
- طلا: همان طور که ممکن است حدس زده باشید هزینه پر کردن دندان با طلا بسیار بالا است و از این ماده زمانی که بخواهیم مقاومت و استحکام بالایی ایجاد کنیم، استفاده می شود. این ماده در برابر خوردگی مقاوم است و اجازه نمی دهد باکتری و ذرات غذا در پوسیدگی دندان نفوذ کند. (درباره‌ی بلیچینگ دندان چه می‌دانید؟)
مراحل پر کردن دندانها
پر کردن دندان یکی از سریع‌ترین روش‌هایی است که توسط دندان پزشک و در یک جلسه انجام میشود. پر کردن دندان در چهار مرحله به انجام می‌‌رسد که در بخش زیر به آنها اشاره میشود:
- بیحس کردن دندان: برای کاهش درد و ناراحتی در حین پر کردن دندان، بیحس کردن این ناحیه پیشنهاد میشود.
- آماده سازی دندان: سپس دندان پزشک محیط دهان و دندان را خشک می‌کند تا برای درمان آماده شوند. پس از این مرحله، پوسیدگی دندان برطرف میشود. فیلینگ قدیمی خارج می‌گردد سپس دندان پزشک دندان آسیب دیده را ترمیم می‌کند.
- نصب فیلینگ دندان: مرحله بعدی به نصب فیلینگ دندان ارتباط دارد. دندان پزشک با دقت مواد مورد استفاده و رنگ آنها را انتخاب می‌کند تا پس از عمل بهترین نتایج مورد انتظار به دست بیاید. در این مرحله دندان پزشک مقداری از یک ماده نرم را روی دندان قرار می‌‌دهد که به طور طبیعی یا به کمک پرتوهای فرابنفش سفت میشود.
- صاف و مرتب کردن فیلینگ: مرحله آخر به صاف کردن فیلینگ ارتباط دارد تا دندان پزشک از اصلاح بایت اطمینان حاصل کند. این مرحله افزایش طول عمر فیلینگ را تضمین می‌کند.
مراقبتهای بعد از پر کردن
دندانپزشک پس از پر کردن دندان شما در مورد اقداماتی که می‌توانید انجام دهید تا از پوسیدگی ناحیه زیر و یا اطراف دندان پر شدن یا دندان‌های دیگر جلوگیری کنید با شما صحبت خواهد کرد. دو بار در روز از خمیردندان حاوی فلوراید و نخ دندان استفاده کنید. به‌طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید. (شاید این مطلب هم برایتان مفید باشد: “نخ دندان”، ناجی دندان‌های شما) بسته به خطر پوسیدگی دندان، دندانپزشک شما همچنین ممکن است از سیلانت ها استفاده کند. این مواد می‌تواند بر روی دندان‌های شما گذاشته شود تا مانع ایجاد پلاک و پوسیدگی شود. همچنین دهان شویه حاوی فلوراید نیز می‌تواند به عنوان یک اقدام پیشگیرانه اضافی شود.
تاثیر مواد بی حسی تقریباً 1 تا 3 ساعت پس از درمان از بین می رود. در این زمان بسیار مهم است که از سمت بی حس شده دندان ها برای جویدن غذا استفاده نشود تا به این ترتیب از گاز گرفتن زبان، لب و گونه تا زمان از بین رفتن تاثیر مواد بی حسی جلوگیری شود.
از آنجا که رژیم غذایی و تغذیه بر سلامتی دهان تأثیر می‌گذارد مهم است که رژیم غذایی متعادل را حفظ کنید. مصرف غذاهای شیرین و نوشیدنی و میان وعده‌های غذایی را محدود کنید. (بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: سیر تا پیاز عصب کشی دندان)
نشانه‌های بلند بودن پایه پر کننده دندان
به یاد داشته باشید که بسیاری از افرادی که دچار این مشکل هستند ممکن است برخی از علائم زیر را تجربه کنند در حالی که عده ای دیگر ممکن است هیچ یک از علائم زیر را نداشته باشند.
- درد در گاز زدن: رباط ها ممکن است در اطراف دندان ملتهب شوند وباعث بروز درد در حین گاز زدن مواد غذایی شوند. این درد می تواند تنها در همان دندان حس شود یا در صورتی که باعث ناهموار شدن فک شود روی سایر دندان ها نیز تاثیر بگذارد.
- درد و حساسیت: دندان ممکن است دچار پالپیت شود. درد می تواند منجر به حساسیت به دمای سرد و گرم شود.
- فرسایش بیش از حد دندان: دندان ممکن است به سرعت دچار فرسایش شود. در صورتی که پر کننده بلند باشد، ممکن است عدم تقارن فک باعث جا به جایی دندان شود.
- لق شدن دندان: یکی از عوارض بلند بودن مواد پر کننده دندان لق شدن آن است. دندان نمی تواند فشار افزایش یافته را تحمل کند و از بین می رود.
- درد عضلانی: دیگر عوارض بلند بودن مواد پر کننده دندان بروز درد در عضلات فک است. عضلات فک، پس از سال ها عادت به حالتی از حرکت دادن فک، باید به سرعت تغییر حالت دهند. این امر باعث درد در عضلات، اشکال در حرکت دادن فک، باز کردن فک و جویدن مواد غذایی می شود.
- مشکلات TMJ: با توجه به حرکت غیرطبیعی فک بیمار ممکن است به مشکلات مربوط به مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) مبتلا شود. (جهت آگاهی: هر آنچه درباره کامپوزیت دندان باید بدانید)
عوض کردن پرکردگی دندان
دلایل زیادی برای عوض کردن پر کردگی دندان وجود دارد. در بیشتر موارد علت آن استهلاک روزمره و گذر زمان است. هنگامی که با دندان های تان غذا می جوید، پر کردگی دندان دائماً تحت فشار قرار می گیرد. به مرور زمان این فشارها باعث ایجاد ترکهایی در پرکردگی یا جدا شدن آن از دندان (و نفوذ باکتری ها به دندان) و یا در آمدن آن می شود.
به هر روی اگر دیگر پر کردگی دندان نمی تواند از دندان آسیب دیده شما محافظت کند، باید سریع تر آن را عوض کنید. چون این موقعیت برای باکتری‌ها فرصت مناسبی است تا به بخشهایی از دندان نفوذ کنند که مسواک به آنها دسترسی ندارد. در نتیجه به راحتی آنجا تکثیر می‌شوند و از ذرات غذایی که وارد این ناحیه شده اند تغذیه می کنند. این وضعیت باعث بروز پوسیدگی در دندان می شود.
اگر پر کردگی کامپوزیت دارید طبیعی است که پس از مدتی تغییر رنگ پیدا می کند. بنابراین اگر زیبایی دندان برایتان مهم باشد ممکن است مجبور به ترمیم یا تعویض آن شوید.
اگر پر کردگی دندان دیگر عملکرد درستی نداشته باشد، ممکن است این وضعیت را با حساسیت دندان یا دندان درد متوجه شوید. بهترین کار این است که سالی یک یا دو بار برای بررسی پر کردگی های دندان به دندان پزشک مراجعه کنید.
همچنین به محض بروز علائمی مثل حساسیت دندان یا دندان درد هر چه زودتر دندان پزشک را ببینید تا وضعیت دندانها بررسی شود و مشخص شود آیا زمان نیاز به تعویض ترمیم دندان فرا رسیده است یا نه. (حتما بخوانید: درباره ی لبخند لثه‌ای چه می دانید؟)
عوامل موثر بر هزینه پر کردن دندان
به طبع هزینه پر کردن دندان وابسته به نوع پر کردن دندان است، مسلما پر کردن دندان با طلا نسبت به امالگام گرانتر هست،همچنین قیمت پر کردن با مواد کامپوزیتی به علت پیچیده تر بودن فرایند کاری و مواد گران قیمت تر نسبت به امالگام گران تر است. بنابراین هزینه پر کردن دندان به عوامل مختلفی وابسته میباشد:
- موقعیت دندانی که پر کردن بر روی آن انجام میشود
- متد استفاده شده توسط دندانپزشک
- بیمه بیمار
- میزان پوسیدگی دندان
سخن پایانی
در این نوشتار درباره پر کردن دندانها و فرآیند انجام آن خواندیم. فراموش نکنید دندانی که ترمیم می گردد مسلماً مثل حالت اولی که سالم و دست نخورده و بدون پوسیدگی بوده مقاومت ندارد. این دندان همانند چینی بند زده شده است و احتیاج به مراقبت بیشتری دارد. همچنین آگاه باشید که اگر شما همچنان یک دندان درد پس از پر کردن دارید ممکن است پوسیدگی دندان شما عمیق تر بوده و نیاز به یک عصب کشی در کانال دندان باشد.امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید. سپاس که در مجله علمی دندانپزشک تهران همراه ما بودید.
سوالات متداول
در واقع تعداد دفعات پرکردن برای شما در یک جلسه بستگی به میزان پوسیدگی در دندانها و قدرت تحمل بیمار در باز نگه داشتن دهان خود دارد. درحقیقت، اگر بیمارچند حفره درهمان ناحیه (مثلاً در سمت راست بالای دهان خود) قرار داشته باشید، دندانپزشک می تواند به طور همزمان چند دندان را پر کند.
ابتدا دندان کودک بی حس می شود و بعد از آن دیگر کودک هیچ چیزی را احساس نخواهد کرد و دردی خواهد داشت.با این وجود، طی پروسه ی اولیه ی بی حس کردن دندان، ممکن است کودک احساس کند که آب سرد روی دندان او اسپری می شود و سپس فشار کوچکی را احساس کند. در مجموع، کل پروسه ی پر کردن دندان تقریبا سریع و بدون درد انجام می شود.
آمالگام 15 سال، کامپوزیت 7 سال، سرامیک 15 سال، گلاس آیونومر 5 سال. البته همه چیز بستگی به مراقبت از دندان ها و سطح رسیدگی به بهداشت دهان و دندان دارد.
حساسیت دندان بعد از پر کردن امری شایع در بین بیماران است. مقداری حساسیت در چند روز بعد از درمان طبیعی است، به خصوص اگر درمان به خاطر پوسیدگی شدید بوده باشد. پوسیدگی دندان را آزار داده است و پروسه درمان نیز باعث آزار بیشتر آن شده است. بنابراین دندان می تواند دچار حساسیت دردناک شود.
چنانچه دلیل حساسیت دندان بعد از پر کردن این مورد باشد، جایی برای نگرانی نیست. درد به خودی خود بعد از نهایتا یک هفته بهبود می یابد.
