به طور کلی عصب کشی شامل یک پروسه برای از بین بردن بافت نرم و داخلی دندان است. در اصطلاح به آن پالپ (Pulp) گفته می‌شود. پالپ (Pulp) بخشی از دندان است که باعث رشد آن می‌شود. پالپ از عروق خونی، اعصاب و بافت همبند تشکیل شده است. معمولاً دندانپزشکان عمل عصب کشی را با کمک بی‌حسی موضعی انجام می‌دهند.
شما چند بار تجربه‌ِ عصب‌کشی دندان را داشته اید؟ آیا درباره‌ی درد حین و بعد از آن نگرانید؟ در این مطلب با ما همراه باشید تا به جواب تمام سوالاتتان برسید.
زمان نیاز به عصب کشی
هر زمان پالپ آسیب ببیند، دندان نیاز به عصب کشی خواهد داشت. برای محافظت از دندان می‌توان از روکش دندان استفاده کرد. گفته می‌شود زمانی که عصب دندان آسیب ببیند اما تاج دندان سالم باشد، پس از انجام عمل عصب کشی، این امکان وجود دارد تا بتوان دندان را برای بیمار حفظ کرد.
علت نیاز به تخلیه‌ی پالپ دندان
زمانی که پالپ یا بافت عصب دندان صدمه می‌بیند باکتریها با حمله به اتاقک پالپ در آنجا شروع به رشد و تکثیر می‌کنند. باکتریها و مواد ناشی از پوسیدگی باعث ایجاد عفونت یا آبسه دندان می‌شوند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله پالپوتومی (عصب کشی دندان شیری) چیست را بخوانید.
آبسه یک کیسه پر از چرک و عفونت است که در انتهای ریشه‌های دندان تشکیل می‌شود.
نشانه‌های آسیب به پالپ دندان
- احساس گرما و التهاب در لثه‌ها
- احساس درد شدید در دندان و یا فک
معمولاً دندانپزشکان برای تعیین وضعیت پالپ یا عصب دندان، غیر از معاینه و بررسی ابتدایی، از اشعه X استفاده می‌کنند.
علل اصلی آسیب‌دیدگی پالپ دندان
۱- پوسیدگی عمیق تاج دندان و ایجاد حفره‌ای عمیق که به عصب می‌رسد.
۲- انجام عمل‌های درمانی و ترمیمی متعدد بر روی دندان.
۳- وارد شدن تروما و ضربه به دندان.
۴- ایجاد ترک‌های عمیق بر روی دندان.
نحوه‌ی انجام عصب کشی
1- بی‌حسی (Anesthetic): این که بیماران نگران باشند که در زمان انجام عمل عصب کشی درد دارند یا خیر، کاملاً طبیعی است. تنها ممکن است بیماران در زمان ترزیق بی‌حسی کمی احساس سوزش و یا درد در لثه خود احساس کنند. آن هم پس از بی‌حسی کاملاً از بین خواهد رفت. بیمارانی که نیاز به عصب کشی دندان دارند، در طول عمل کاملاً بیدار و هوشیار هستند.
بیشتر بخوانیم: عصب کشی دندان با لیزر چیست؟
2- برداشتن پالپ دندان (Removing the pulp): پس از اینکه دندان بیمار کاملاً بی‌حس شد، دندانپزشک عمومی و یا اندودنتیست، با ایجاد یک شکاف کوچک بر روی دندان سعی می‌کند تا پالپ دندان را ببیند و پس از آن با کمک یک ابزار مخصوص که به آن فایل دندانپزشکی (files) می‌گویند، عصب دندان را قطع و آن را بیرون بکشد. نکته مهمی که اینجا وجود دارد این است که پاکسازی کانال عصب، نیاز به دقت بسیار زیادی دارد.
3- پر کردن موقتی (Temporary filling): معمولاً دندانپزشک در این مرحله سعی می‌کند تا شکافی را که بر روی دندان ایجاد کرده است را مسدود کند. در واقع با مسدود کردن شکاف دندان، از نفوذ میکروب و بزاق به درون کانال جلوگیری می‌شود.
اتفاقات احتمالی پس از عصب کشی دندان
- به طور کلی بیماران، پس از کاهش اثرات بی‌حسی در لثه و دندان خود احساس درد می‌کنند. این درد کاملاً طبیعی است و معمولاً دندانپزشک برای کاهش درد بیمار داروهای مسکن مانند استامینوفن تجویز می‌کنند.
- بیماران باید دقت داشته باشند که اگر درد آنها بسیار زیاد و بیش از چند روز طول کشید، نیاز است تا حتماً به دندانپزشک مراجعه کنند.
- انجام عمل عصب کشی دندان، عمل دشواری نیست و بیماران می‌توانند خیلی زود زندگی عادی خود را ادامه دهند. تنها کافی است تا چند روز از جویدن غذاهای سِفت با دندان ترمیم شده خودداری کنند.
- بیماران پس از گذشت چند روز، مجدد به دندانپزشک خود مراجعه می‌کنند. دندانپزشک پس از بررسی دقیق وضعیت دندان و عفونت آن، با کمک اشعه ایکس، اقدام به پُر کردن دائم دندان می‌کند. درباره
عوارض عصب کشی دندان
- گاهی ممکن است میزان آسیبی که به عصب دندان وارد شده است، به حدی باشد که دندان نتواند در برابر عصب کشی مقاومت کند. متاسفانه در چنین شرایطی دندان از بین خواهد رفت و دندانپزشک مجبور به کشیدن دندان می‌شود.
- تعداد کانال‌های ریشه که وجود داشته بیش از حد طبیعی بوده است(یکی از آنها تمیز نشده باقی مانده است).
- ترکی در ریشه دندان ایجاد شده که دندانپزشک متوجه آن نشده است.
- ماده مهروموم کننده داخلی با گذشت زمان دچار آسیب گردد. برای باکتریها این فرصت فراهم شود تا فضاهای داخلی دندان را مجددا آلوده کنند.
- گاهی اوقات درمان مجدد می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد در سایر موارد باید برای نجات دندان جراحی ارتودنتیک انجام داد. رایج‌ترین روش‌های جراحی ارتودنتیک جراحی قطع ریشه دندان یا apicoectomy است. این جراحی باعث کاهش التهاب یا عفونت در ناحیه استخوانی اطراف دندان می‌شود که پس از درمان اندودنتیک نیز ادامه پیدا می‌کند. در این جراحی، بافت لثه باز شده، بافت عفونی برداشته می‌شود و گاهی اوقات قسمت انتهایی ریشه برداشته می‌شود. برای مهروموم کردن کانال ریشه ممکن است یک پرکردگی کوچک در محل قرار داده شود
- همچنین گاهی ممکن است پس از عصب کشی، دندان غفونت کند و باعث ایجاد آبسه دندان شود. در چنین شریطی بیمار باید از داروهای آنتی‌بیوتیک که توسط دندانپزشک تجویز می‌شود استفاده کند.
میزان موفقیت عصب کشی چقدر است؟
میزان موفقیت عصب کشی بسیار بالا و بیش از 95 درصد است. تعداد بسیاری از دندان‌هایی که تحت درمان با عصب کشی قرار گرفته‌اند دوامی مادام‌العمر دارند. برای کسی اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره عصب کشی دندان را بخوانید.
از آنجا که قدم نهایی در عصب کشی استفاده از یک روش ترمیمی مانند قراردادن روکش یا پرکردن است اطرافیان متوجه نمی‌شوند که فرد عصب کشی انجام داده است.
گزینه‌های جایگزین عصب کشی
تنها جایگزین روش عصب کشی کشیدن دندان و جایگزین کردن پل دندان، ایمپلنت یا استفاده از دندان مصنوعی تکه‌ای متحرک برای برگرداندن عملکرد جویدن و پیشگیری از تغییر مکان دندانه ای مجاور مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گزینه‌های جایگزین نه تنها گرانتر از عصب کشی هستند بلکه نیاز به صرف زمان بیشتر و انجام درمانهای اضافی برای بافت‌های پشتیبان و دندان های مجاور دارند.
سخن آخر
در این مقاله با علت نیاز به عصب‌کشی آشنا شدیم و روش انجام آن را نیز فهمیدیم. دانستیم که بهترین روش برای حفظ دندان طبیعی پس از پوسیدگی داخلی عصب کشی است. روکش دندان پس از عصب‌کشی علاوه بر پوشاندن ظاهر دندان آسیب‌دیده، به افزایش طول عمر دندان کمک می‌کند.
