دندانهای شیری کودک علاوه بر نقشی مهمی که در گاز گرفتن و جویدن مواد غذایی دارند، به عنوان راهنمایی برای جوانه زدن دندانهای دائمی جایگزین خود نیز عمل میکنند. اگر دندان های شیری زودتر از موعد خود بیفتند چه اتفاقی رخ می دهد؟ آیا فرزند شما دچار چنین اتفاقی شده؟ شاید نام فضا نگهدارنده دندان را شنیده باشید. با ما همراه بمانید تا در این مقاله دربارهِ این روش پیشگیرانه بیشتر بخوانیم.
طرح یک مسئله
اگر دندانهای شیری بسیار زودتر از موعد خود از دست بروند، دندانهای اصلی زیرین آنها راهنمای خود را از دست میدهند. ممکن است به محلی نادرست هدایت و یا در جایی نامناسب جوانه بزنند. دندانهای مجاور دندانهای از دست رفته ممکن است به سمت فضای خالی حرکت کنند یا کج شوند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره دندان درد کودکان را بخوانید.این به آن معناست که فضای کافی برای رویش دندان اصلی وجود نخواهد داشت. دندانهای شیری به چندین علت ممکن است زودتر از زمان خود بیفتند یا از دست بروند.
حل مسئله
در اینگونه موارد ممکن است نیاز به استفاده از نگهدارندههای فضا باشد. این نگهدارنده ها تا زمان رویش دندانهای اصلی فضا را باز نگه میدارند. نگهدارنده های فضا از آکریل یا استيل ضد زنگ ساخته شده اند. میتوانند ثابت یا متحرک باشند که انواع ثابت به دندانهای مجاور فضای خالی در دهان کودک میچسبند. انواع متحرک ظاهری شبیه پلاك ارتودونسى داشته و میتوانند شامل دندانهای مصنوعی باشند. خصوصاً زمانی که هنگام صحبت کردن یا لبخند زدن این فضا برای اطرافیان نمایان باشد. انواع مختلفی از نگهدارنده ها وجود دارند. آنها با توجه به ، سن كودك ، دندان از دست رفته ،همكارى كودك و عوامل ديگر تجويز ميگردند.این مقاله را مطالعه کنید: روکش دندان شیری کودکان
چنانچه در زمان استفاده از فضا نگهدارها اگر کودک به طور منظم ( هر 6 ماه یکبار ) مورد معاینه متخصص قرار نگیرد، نگهدارنده های فضا میتوانند مشکلاتی را ايجاد كنند.
نحوه ساختن و استفاده از فضانگهدارها
فضا نگهدارها، چه ثابت و چه متحرک به طور اختصاصی برای کودک ساخته میشوند. برای ساخت نوع ثابت ابتدا قالبی از دهان کودک تهیه خواهد شد و پس از ساخت توسط لابراتور به دندان کودک متصل خواهد شد. در بعضی موارد نگهدارنده ها تنها در یک جلسه و بدون نیاز به قالب گیری تهیه میشوند. برای ساخت انواع متحرک نیز نیاز به قالب گیری از دهان کودک وجود دارد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره دندان اضافی را بخوانید.
در ابتدا ممکن است فضا نگهدارها برای کودک غیر عادی به نظر برسند. باید گفت بعد از چند روز کودک دیگر وجود آنها را حس نخواهد کرد.رالبته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله اجزای تشکیل دهنده دندان را بخوانید. انواع متحرک نیز ممکن است در ابتدا اندکی در صحبت کردن کودک مشکل ایجاد کند. اما بعد از چند روز این مشکل نیز در برطرف خواهد شد. در طول دوره استفاده از این اپلاینس ها، مسواک زدن منظم برای سالم نگه داشتن دندانها و فضانگهدارها ضروری است.
به علاوه کودکانی که از انواع ثابت استفاده میکنند باید از خوردن غذاهای سفت و چسبنده خودداری کنند. چرا که این غذاها میتوانند موجب شل شدن فضانگهدارها شوند. متخصص با گرفتن تصاویر x-ray، وضعیت رویش دندانهای اصلی را بررسی میکند. زمانی که دندان آماده جوانه زدن باشد، دندانپزشک فضا نگهدار را بر خواهد داشت. درباره آنالوگ ایمپلنت بیشتر بدانید.
انواع مختلف فضانگهدارها
فضا نگهدارنده دندان به 2 نوع ثابت و متحرک تقسیم می شود.
فضانگهدارنده متحرک
فضا نگهدارنده دندان متحرک و مانند پلاکهای متحرک ارتودنسی هستند که کودک باید 14 ساعت در شبانه روز در دهان خود گذاشته و بعد از خوردن غذا پلاک را از دهان خارج کرده و آنرا بشوید. زمانی هم که از پلاک استفاده نمی شود حتماً باید داخل ظرف آب گذاشته شود تا تغییراتی در ابعاد پلاک ایجاد نشود.
نگهدارنده های متحرک از آکریليک ساخته شده اند. در این نوع، از دندان های مصنوعی یا بلوک های مواد دندانی برای نگه داشتن فضاهای باز استفاده می شود. این دستگاه در کودکان بزرگ تر بهتر کار می کند، چرا که می تواند دستگاه را خارج کند و آن را تمیز کرده و از آن مراقبت کند. نگهدارنده هاى متحرک تکه اى برای کودکانى که چند دندان ندارند ، مناسب هستند.
فضانگهدارنده ثابت
فضا نگهدارنده دندان ثابت با چسبهای مخصوص دندانپزشکی به دندان کودک چسبیده و جابجا نمیشود. این نگهدارنده ها برای بچه های کوچکتر یا کسانی که دندان عقبی خود را از دست داده اند مناسب تر هستند. نگهدارنده هاى یک طرفه در یک طرف ثابت می شوند، در حالی که نگهدارنده هاى دو طرف در هر دو طرف ثابت می شوند. آن ها می توانند بر روی فک بالا یا پایین نصب شوند تا حفره ى دندان های جلو یا عقب را بپوشانند.
نگهدارنده اى که دندانپزشک شما توصیه می کند بستگی به تعداد و محل دندان های افتاده دارد.
انواع فضا نگهدارنده هاى ثابت :
فضانگهدارنده باند و حلقه(crown and loop)
از سیم فولادی ضد زنگ تشکیل شده است، توسط باند ارتودنسی نگه داشته مى شود که اجازه می دهد دندان دائمی بدون انسداد رشد کند . زمانی از آن استفاده می شود که یک یا چند دندان آسيا نوزاد در یک قوس دندانى از بین رفته باشد.
قوس نگهدارنده زبانی(Lingual holding arch)
از این نگهدارنده برای حفظ فضای دندان های پشتى در دو طرف استفاده می شود.
قوس ترانسپلاتال(Transpalatal arch)
روی فک فوقانی نصب مى شود تا فضا را در هر دو طرف قوس دندان حفظ کند و به وسیله ى سيم به دندان های مجاور متصل شود.
فضانگهدارنده distal shoe
این دستگاه ثابت بر روی دندان آسيا اول نوزاد نصب مى شود. هنگامی که دندان شيرى مى افتد، فضا را برای اولین مولر دائمی حفظ می کند.
مراقبت فضانگهدارنده
- کودک باید مسواک زدن و نخ کشیدن را به روش صحیح انجام دهد تا سلامت دهان و دندانها ارتقاء یابد .
- اگر از فضانگهدار ثابت استفاده شود، کودک باید از خوردن خوراکیهای چسبناک و شیرین، آدامس یا آب نبات پرهیز کند ، چون ممکن است این مواد وسیله را شل کند یا بین آن گیر کند .
بیشتر بخوانید: اهمیت فلوراید تراپی دندان کودکان
- به علاوه کودک نباید فضا نگهدارنده را با زبان یا انگشتان فشار دهد، چون این کار به شل یا خم شدن وسیله منجر میشود .
مدت زمان استفاده از فضا نگهدار در کودکان
فضا نگهدارنده دندان شیری باید مدتی طولانی در دهان باقی بماند ، اما این وسیله دائمی نیست. فضا نگهدارنده دندان پس از جوانه زدن دندانهای دائمی جدید باز میشود ، در غیر این صورت دندانهای پایه کناری لق میشود .
دلایل زود از دست رفتن دندانهای شیری
- گاهی به دلیل پوسیدگی دندان های شیری، دندانپزشک اطفال مجبور به کشیدن دندان شیری می شود .
- وارد شده ضربه به دندان که می تواند سبب از دست رفتن دندان شیری در کودک شود .
- وجود برخی از بیماری های خونی و اختلالت متابولیسمی در کودک که می تواند دلیلی بر زود افتادن دندان های شیری در کودک شود .
- فضا نگهدارنده دندان در کودکان می تواند با نگهداری فضا های خالی ،رویش دندان های دائمی را در مکان های خود تضمین کند
سخن آخر
دانستیم که زمانی که دندان های شیری زودتر از موعد مقرر می افتند برای جلوگیری از کج شدن دندان های دائمی از فضا نگهدارنده دندان استفاده می شود. این روش پیشگیرانه، شما را از متحمل شدن هزینههای بعدی چون ارتودنسی باز میدارد. مراقب سلامت دهان و دندان کودکانتان باشید.