پالپوتومی و پالپکتومی هر دو درمانهای دندانپزشکی هستند که برای نجات دندان آسیب دیده یا پوسیده انجام می شوند. هر دوی این درمانها موثر، بی خطر و بسیار مفید هستند. دلایل نیاز به پالپکتومی و پالپوتومی، پوسیدگی، عفونت و صدمه فیزیکی و جراحت است که به پالپ رسیده است. با این حال این دو درمان تفاوتهایی با هم دارند ککه در ادامه به توضیح تفاوت پالپکتومی و پالپوتومی پرداخته شده است.
فهرست مطالب
- پالپ چیست؟
- پالپوتومی چه تفاوتی با پالپکتومی دارد؟
- روند پالپکتومی چگونه است؟
- تفاوت پالپکتومی و عصب کشی چیست؟
- روش های جایگزین پالپکتومی چیست؟
- پالپکتومی دندان کودکان چیست؟
- نحوه انجام پالپکتومی دندان کودکان چگونه می باشد؟
- پالپکتومی در چه افرادی انجام می شود؟
- در چه مواردى نمى توان عصب كشى دندان را انجام داد؟
- راه های جلوگیری از پالپکتومی دندان کودکان چیست ؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
پالپ چیست؟
پالپ به هسته دندان گفته می شود که در آن عصب، رگهای خونی و بافت همبند قرار دارد. پالپ با لایه محافظ عاج و مینا محافظت می شود و تنها بخش زنده دندان است. در دوران رشد دندانها، مواد مغذی از طریق رگهای خونی به پالپ می رسند تا دندان رشد کند.
پالپوتومی چه تفاوتی با پالپکتومی دارد؟
در پالپوتومی دندان شیری، بخش تاج محفظه پالپ دندان تخلیه می شود. این بخش از دندان، بالای لثه قرار دارد و شامل ریشه نمی شود. پالپوتومی در دندانی انجام می شود که زنده است و حس و گردش خون در آن برقرار است. برای موفقیت درمان باید ابتدا اطمینان حاصل شود که هیچ آبسه ای در این ناحیه ایجاد نشده باشد، هیچ درد خود به خودی تجربه نشود و تحلیل رفتن استخوان در زیر دندان اتفاق نیفتد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله فلوراید تراپی دندان کودکان را بخوانید.
اما در پالپکتومی، تمامی بخش پالپ دندان اعم از بخشی که در تاج قرار دارد و بخش ریشه، باید برداشته شود. این درمان در دندانی صورت می گیرد که دیگر زنده نیست. پالپکتومی برای درمان دندانهای شیری مرده یا دندانهای دائمی که آبسه یا عفونت پالپ دارند، صورت می گیرد. در این درمان، همه محتویات محفظه پالپ برداشته می شود در حالی که در پالپوتومی تنها بخش بالای پالپ که در ناحیه تاج دندان قرار دارد برداشته می شود. در پالپکتومی، هدف تمیز کردن و پاکسازی کل مجرای ریشه و پر کردن آن و در نهایت جلوگیری از عفونتهای آتی است.
روند پالپکتومی چگونه است؟
در طول این روند ، برای به حداقل رساندن درد ، از بی حسی موضعی استفاده می شود ؛ هر چند این روند ، معمولا دردی را به همراه ندارد. یک سوراخ در دندان ، حفاری می شود تا از طریق آن ، دندانپزشک بتواند به پالپ دسترسی پیدا کند.
دندانپزشک ، از ابزاری برای برداشتن تمام ماده استفاده می کند و سپس برای از بردن آثار باقی مانده عفونت ، دندان را شستشو می دهد. سپس می توان دندان را با مواد مخصوص پر کرده و با یک روكش ، سيل کرد. معمولاً آنتی بیوتیک های پیش گیرنده ، برای کاهش خطر گسترش عفونت ناشی از روند ، تجویز می شوند.
تفاوت پالپکتومی و عصب کشی چیست؟
در پالپکتومی فقط محفظه پالپ و ریشه تخلیه و پاکسازی و تمیز می شوند. اما در عصب کشی دندان یک مرحله دیگر هم انجام می شود که پر کردن فضای خالی داخل دندان است. به این صورت که دندان به دقت پر شده و سپس مهر و موم می شود.
روش های جایگزین پالپکتومی چیست؟
در یک روند مرتبط ، بنام پالپوتومی ، تنها پالپ از تاج دندان جدا می شود. پالپوتومی ها برای بیمار ، کم تهاجمی تر بوده و زمان بهبود آن ها کوتاه تر است و درد کمتری را نیز به همراه دارد.
با این وجود ، خطر این روند ، این است که گاهی پالپ عفونی شده ، بر جای می ماند. گاهی اوقات ، برنامه ریزی می شود که بیمار تحت یک روند کم تهاجمی تر قرار گیرد ؛ ولی درمان جدی تری مورد نیاز بوده و باید طرح درمان ، تغییر داده شود.
روش جایگزین دیگر ، کشیدن دندان است که در آن ، کل دندان ، بیرون کشیده می شود. کشیدن دندان معمولاً تا حد امکان ، مورد اجتناب قرار می گیرد ؛ چون می تواند مشکلاتی را به همراه داشته باشد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره دندان اضافی را بخوانید.
کشیدن دندان می تواند باعث چسبیدن دندان ها و اصطلاحاً شلوغی دندان ها شود ؛ چون دندان های دیگر در دهان ، شروع به جابجا شدن می کنند و این امر ، در کودکانی که دندان های شان هنوز در حال رشد کردن است ، مشکلاتی را ایجاد می نماید. همچنین در صورت کشیده شدن چندین دندان ، غذا خوردن نیز برای کودک ، دشوار می شود.
پالپکتومی دندان کودکان چیست؟
در مواقعی که مینای دندان که بسیار سخت می باشد دچار پوسیدگی شده و از بین برود ، پوسيدگى ها به عاج دندان مى رسد. اين اتفاق سبب خواهد شد كه دندان دچار حساسيت و درد در حين غذا خوردن شود. در صورتى كه اين پوسيدگى درمان نشود، اين پوسيدگى باعث آسیب دیدن پالپ یا عفونت آن می شود و پالپکتومی دندان کودکان بهترین راه حل برای حفظ دندان می باشد.
در برخى موارد در صورت تعلل در درمان ، دندان شيرى واكنش هاى شديدى نسبت به پوسيدگى نشان خواهد داد كه از آن جمله مى توان به تحليل ريشه و آبسه هاى شديد دندانى اشاره نمود.
عصب دندان ها ، تشکیل شده از اعصاب و رگ های خونی می باشد که وظیفه انتقال مواد غذایی و اکسیژن رسانی را بر عهده دارند ؛ حال در صورتی که آسیب دیدگی دندان ها ، به موقع درمان نشده و پوسیدگی پیشرفت کند ، عصب دندان آسیب می بیند ؛ روش های متفاوتی جهت درمان آسیب دیدگی عصب دندان یا عصب درمانی ، وجود دارد که یکی از آن ها پالپکتومی دندان می باشد .
پالپکتومی ، روشی درمانی بوده که نه تنها جهت درمان دندان های شیری مورد استفاده قرار می گیرد ، بلکه روشی کاربردی جهت درمان عصب دندان های دائمی نیز می باشد.
نحوه انجام پالپکتومی دندان کودکان چگونه می باشد؟
عمل پالپکتومی شباهت زیادی به عصب کشی دندان دارد و معمولا بخشی از عصب کشی دندان محسوب می شود.در درمان پالپکتومی ، در صورت وجود آبسه هاى حاد و تازه تشكيل شده کودک با تشخیص متخصص دندانپزشکی کودکان داروهای آنتی بیوتیک استفاده می کند تا عفونت تحت کنترل قرار گیرد.
در مواردى كه آبسه به صورت مزمن و براى مدت طولانى وجود داشته باشد، معمولاً نيازى به دريافت آنتى بيوتيك نيست و تنها در مواردى كه كودك داراى بيماري هاى خاصى باشد متخصص دندانپزشكى كودكان براى كودك داروى آنتى بيوتيك تجويز خواهد كرد.پس از آن دندانپزشک کودکان ابتدا دندان را با استفاده از بی حسی موضعی بی حس می کند تا کودک در حین درمان دردی احساس نکند.
پس از آن دندانپزشک اطفال با دستگاه مخصوص به محفظه عفونی پالپ دسترسی پیدا می کند و عصب های داخل دندان با دستگاهی به نام فایل بریده و برداشته می شود.پس از انجام مراحل فوق كانال ریشه با محلول هیپوکلرت سدیم شسته شده و پس از ان دندان با مواد مخصوص پر می شود.
مدت زمان مورد نیاز جهت انجام پالپکتومی دندان ، مشخص نمی باشد ؛ اما در حالت کلی می توان گفت اين روش در كودكان بسيار ساده تر از درمان عصب كشى در بزرگسالان است.بسیاری از والدین نگران میزان خونریزی دندان کودکان ، در این روش از عصب درمانی می باشند ؛ در این باره باید ذکر شود که میزان خونریزی در حین انجام پالپکتومی دندان ، بسیار کم بوده و جای هیچ گونه نگرانی ندارد.
پالپکتومی در چه افرادی انجام می شود؟
این روش درمانی معمولا در کودکانی که دچار التهاب پالپ شده و عصب دندان نکروز شده و مرده است انجام می شود.
پالپیت در اثر عفونت باکتریایی ناشی از پوسیدگی دندان ایجاد می شود.بهتر است والدین بدانند که این وضعیت با درد تیر کشنده و حساسیت به دمای سرد و گرم مشخص می شود. این درمان همچنین برای کسانی انجام می شود که آبسه اطراف ریشه دندان یا چرک دندان دارند مناسب می باشد.
در چه مواردى نمى توان عصب كشى دندان را انجام داد؟
بايد توجه نمود كه با وجود اهميت حفظ و نگهدارى دندانهاى شيرى ، گاهى به دلايلى نمى توان اين كار را انجام داد. از جمله اين دلايل مى توان به تخريب شديد ريشه دندان به دليل عفونت اشاره نمود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره دندان درد کودکان را بخوانید.
علت ديگر مى تواند اين مسأله باشد كه گاهى عفونت هاى دندان شيرى مى تواند به جوانه دندان دائمى كه در زير آن قرار گرفته است ، آسيب وارد نمايد و مانع از تكامل صحيح دندان هاى دائمى شود.
بنابراين در اين موارد نيز كشيدن دندان بر درمان عصب كشى اولويت دارد. مورد بعدى تخريب شديد تاج دندان شيرى است كه عليرغم امكان عصب كشى دندان، امكان بازسازى و ترميم مناسب را فراهم نمى كند، بنابراين در اين موارد متخصص دندانپزشکی اطفال نيز چاره اي جز كشيدن دندان ندارد.
راه های جلوگیری از پالپکتومی دندان کودکان چیست؟
از جمله مهم ترین راه های جلوگیری از پالپکتومی دندان کودکان می توان به رعایت بهداشت دهان و دندان کودکان اشاره کرد.رعایت بهداشت دهان و دندان کودکان نیازمند توجه والدین و تشویق کودکان به رعایت آن می باشد.
والدین حتما برای کودکان خود خميردندان و مسواك مخصوص آن ها را تهیه کنند و برای اين كار می توانند از یک متخصص دندانپزشکی اطفال خوب مشاوره بگیرند.در مواردى كه تماس هاى بين دندانى كودكان بسته شده است، به دليل اينكه موهاى مسواك به راحتى قادر به تميز كردن اين نواحى نيستند، به والدين توصيه مى شود از نخ دندان استفاده كنند.
به دليل نياز به داشتن مهارت براى كشيدن نخ دندان و مشكل بودن اين كار براى بسيارى از والدين ، متخصص دندانپزشكى كودكان به والدين توصيه مى كند از نخ دندان هاى داراى دسته استفاده كنند. استفاده از اين وسايل بسيار ساده بوده و امكان تميز نمودن دندانها را به راحتى فراهم مى كند.
سخن پایانی
شما در این مقاله با پالپوتومی آشنا شدید. همچنین از تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
اگر چه غالبا این درمان در دندانهای شیری صورت می گیرد اما میتوان آن را در دندانهای دائمی که دچار پوسیدگی یا جراحتی شده اند که به پالپ رسیده است نیز انجام داد.
با عکس رادیولوژی (اشعه ایکس) از دندان و تست الکتریکی میتوان مشخص کرد آیا دندان زنده است یا نه و چه درمانی برای آن بهتر جواب می دهد. همچنین دوام و موفقیت درمان نیز باید در نظر گرفته شود.