بعد از برداشتن براکت، دندان ها به طور طبیعی تمایل دارند کمی به سمت جای قبلی شان برگردند و اگر حواسمان نباشد، نتیجه چند سال درمان کم کم از بین می رود. اولین کار این است که ریتینر را دقیقاً طبق دستور متخصص و منظم استفاده کنید؛ یعنی نه دلبخواهی، نه فقط وقتی یادتان آمد. قدم بعدی، توجه جدی به مسواک زدن درست، نخ دندان و مراقبت از لثه هاست تا دندان های مرتب شده روی پایه ای سالم بمانند.
در کنار این ها، باید تا مدتی از غذاهای خیلی سفت و چسبنده دوری کنید تا فشار اضافی به دندان ها و ریتینر وارد نشود. اگر این موارد را رعایت کنید، احتمال برگشت نامنظمی دندان ها به شکل قابل توجهی کم می شود و لبخند جدیدتان سال ها پایدار می ماند.
اولین ساعات و روزهای بعد از برداشتن ارتودنسی؛ چه کارهایی ضروری است؟
در چند ساعت و روز اول بعد از برداشتن براکت، احساس کمی لق شدن، فشار یا حساسیت روی دندان ها طبیعی است و معمولاً جای نگرانی ندارد. دندان ها تازه از زیر سیم و براکت آزاد شده اند و زمان می خواهند تا به وضعیت جدید عادت کنند. برای این که نتیجه ارتودنسی تان حفظ شود، بهتر است چند نکته را جدی بگیرید:
- در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول بیشتر سراغ غذاهای نرم بروید و از گاز زدن غذاهای بسیار سفت یا چسبنده خودداری کنید.
- اگر درد خفیف و موقتی داشتید، می توانید طبق توصیه دندان پزشک از یک مسکن ساده استفاده کنید.
- معمولاً ریتینر خیلی زود بعد از پایان درمان آماده می شود؛ به محض تحویل، آن را دقیقاً طبق دستور متخصص استفاده کنید تا دندان ها فرصت جابجایی دوباره پیدا نکنند.
به خاطر جابجایی تدریجی ریشه ها و عادت کردن استخوان و لثه به وضعیت جدید، مقدار کمی حساسیت و درد خفیف هنگام جویدن یا خوردن غذاهای سرد و گرم کاملاً قابل انتظار است. این حساسیت معمولاً طی چند روز کاهش پیدا می کند؛ اگر شدت درد زیاد شد یا طولانی شد، بهتر است با متخصص ارتودنسی خود مشورت کنید.
ریتینر (نگهدارنده) بعد از ارتودنسی؛ دوست جدید دندان های شما
ریتینر بعد از ارتودنسی وسیله ای است که کمک می کند دندان های شما در جای جدیدشان ثابت بمانند و دوباره به حالت قبلی برنگردند. مهم ترین بخش مراقبت های بعد از برداشتن ارتودنسی استفاده منظم و دقیق از همین نگهدارنده است. به طور کلی دو نوع ریتینر داریم: ثابت و متحرک. ریتینر ثابت روی سطح پشت دندان ها چسبانده می شود و همیشه در دهان شما قرار دارد؛ ریتینر متحرک شفاف یا پلاستیکی است و می توانید آن را هنگام خوردن غذا یا مسواک زدن خارج کنید.
برای این که بهترین نتیجه را بگیرید:
- تعداد ساعت استفاده روزانه را دقیقاً طبق دستور متخصص رعایت کنید؛
- هنگام غذا خوردن (در صورت متحرک بودن) آن را در جعبه تمیز نگه دارید؛
- هر روز با برس نرم و آب سرد آن را تمیز کنید تا بوی بد و رسوب نگیرد.
اگر به دنبال راهنمایی تخصصی درباره انتخاب نوع ریتینر و برنامه نگهداری بعد از ارتودنسی هستید، مراجعه به بهترین متخصص ارتودنسی در شهر تهران می تواند به شما کمک کند تا بر اساس شرایط دندان هایتان تصمیم درست تری بگیرید.
زمان تعویض ریتینر برای همه یکسان نیست و به نوع نگهدارنده، عادات دهانی و میزان مراقبت شما بستگی دارد. اگر ریتینر متحرک دارید، هر زمان متوجه شل شدن، تغییر شکل، ایجاد ترک یا نشستن رسوب شدید، باید موضوع را با متخصص ارتودنسی در میان بگذارید تا در صورت لزوم ریتینر جدید ساخته شود. ریتینر ثابت نیز در صورت شکستن سیم یا جدا شدن از دندان باید سریعاً اصلاح یا تعویض شود.
بهداشت دهان و دندان بعد از ارتودنسی؛ مسواک، نخ دندان و دهانشویه
بعد از برداشتن براکت ها، تمیز کردن دندان ها راحت تر می شود، اما به هیچ وجه نباید فکر کنیم اهمیت بهداشت کمتر شده است. در بهداشت بعد از ارتودنسی مهم است از مسواک نرم استفاده کنید و حداقل دو بار در روز، با حوصله روی سطح دندان ها و مخصوصاً لبه لثه ها را تمیز کنید.
برای جواب سوال «بعد از برداشتن ارتودنسی چگونه مسواک بزنم؟» کافی است این سه نکته را رعایت کنید: اول، مسواک را با زاویه ملایم روی خط لثه قرار دهید و حرکات کوتاه و رفت و برگشتی انجام دهید. دوم، حتماً از نخ دندان برای پاک کردن پلاک بین دندان ها استفاده کنید تا خطر پوسیدگی و نیاز به جرم گیری زودهنگام کمتر شود. سوم، در صورت توصیه دندانپزشک، از دهانشویه مناسب کمک بگیرید.
اگر سابقه بیماری لثه، خونریزی لثه یا حساسیت شدید دارید، بهتر است برنامه بهداشت دهان خود را با متخصص ارتودنسی یا دندانپزشک هماهنگ کنید.
رژیم غذایی بعد از برداشتن ارتودنسی؛ چه غذاهایی بخوریم و نخوریم؟
در چند هفته اول بعد از برداشتن براکت، بهتر است سراغ غذاهایی بروید که نرم، کم چسبنده و نه خیلی سفت هستند تا به دندان های تازه مرتب شده و ریتینر فشار اضافه ای وارد نشود. غذاهایی مثل برنج نرم، سوپ، پوره سیب زمینی، ماست، نیمرو، تکه های کوچک مرغ پخته و میوه های نرم (مثل موز رسیده) گزینه های مناسبی هستند.
در عوض، بهتر است مصرف آجیل خیلی سفت، یخ، ته دیگ خیلی خشک، آبنبات بسیار سفت، شکستن استخوان یا گاز زدن میوه های خیلی سفت مثل سیب کامل را محدود کنید. بخشی از مراقبت های بعد از برداشتن ارتودنسی انتخاب غذاهایی است که به دندان های شما ضربه ناگهانی یا نیروی زیاد وارد نکنند؛ به خصوص زمانی که هنوز به ریتینر عادت نکرده اید و دندان ها در حال سازگار شدن با وضعیت جدید هستند.
- صبحانه: نان نرم یا تست نرم با پنیر و چای ولرم
- نهار: برنج نرم با خورش سبک یا مرغ پخته ریز شده
- عصرانه: ماست، موز له شده یا اسموتی میوه نرم
- شام: سوپ سبزیجات یا حریره، به همراه کمی نان نرم ریزشده
مراجعات دوره ای به متخصص ارتودنسی و دندانپزشک؛ هر چند وقت یک بار؟
پایان براکت به معنی پایان ارتباط با متخصص ارتودنسی نیست؛ فقط فاصله ویزیت ها بیشتر می شود. معمولاً بعد از اتمام درمان، بسته به نظر پزشک، هر ۳ تا ۶ ماه یک بار برای چکاپ به مطب مراجعه می کنید تا چند موضوع مهم بررسی شود: وضعیت ریتینر (ثابت یا متحرک)، ثبات ردیف دندان ها، سلامت لثه ها و نبود پوسیدگی های تازه. در بعضی افراد که سابقه نامنظمی شدید، بیماری لثه یا عادات دهانی خاص دارند، ممکن است فاصله مراجعات کمتر یا برنامه دقیق تری نیاز باشد، بنابراین زمان بندی مراجعه را نباید خودتان خودسرانه تغییر دهید.
مهم است یادتان باشد در صورت هرگونه احساس جابه جایی، لق شدن غیرعادی دندان ها یا مشکل در ریتینر، منتظر ویزیت بعدی نمانید و زودتر با متخصص خود تماس بگیرید تا اگر نیاز به اصلاح یا اقدام فوری بود، در همان مراحل اولیه جلوی مشکل گرفته شود.
علائم هشدار بعد از برداشتن ارتودنسی؛ چه زمانی باید سریع به پزشک مراجعه کنیم؟
در بیشتر افراد، دوره بعد از برداشتن براکت با کمی حساسیت و تغییرات خفیف می گذرد؛ اما بعضی علائم می تواند نشانه این باشد که باید زودتر با متخصص ارتودنسی یا دندانپزشک مشورت کنید. درد شدید و مداوم، لق شدن واضح یک یا چند دندان، خونریزی مکرر لثه یا شکستگی ریتینر از جمله این موارد است.
همچنین اگر حس می کنید دندان هایتان در مدت کوتاهی به سرعت در حال جابه جایی هستند، لازم است معاینه شوید. این مقاله فقط نقش راهنمای عمومی بعد از ارتودنسی را دارد و جایگزین ویزیت حضوری نیست؛ در صورت تردید، مراجعه مستقیم به پزشک بهترین و مطمئن ترین کار است.
اگر می پرسید «چه علائمی بعد از برداشتن ارتودنسی نگران کننده است؟» هر کدام از موارد بالا زنگ هشدار است و نیاز به بررسی حضوری توسط متخصص دارد.
